14 νησιά των Κυκλάδων συμμετέχουν στις Φρυκτωρίες 2024, ένα σύστημα επικοινωνίας με φρυκτούς (πηγές φωτιάς) που χρησιμοποιήθηκε στην αρχαία Ελλάδα για τη μετάδοση ενός προκαθορισμένου, συνήθως, μηνύματος σε μακρινή απόσταση.
Το άναμμα του πρώτου πυρσού σε πύργο που ήταν χτισμένος σε επιλεγμένη βουνοκορφή ακολουθούσαν διαδοχικά οι υπόλοιποι φρυκτωροί ώστε να αναμεταδοθεί η είδηση. Αυτό το σύστημα συναντάται για πρώτη φορά τα Ομηρικά χρόνια, όταν η άλωση της Τροίας έγινε γνωστή στις Μυκήνες σε διάστημα λίγων ωρών.
Η Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Σίφνου σε συνεργασία με τον Δήμο Σίφνου και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Σίφνου, αναβιώνουν τις Φρυκτωρίες κάθε χρόνο από το 2003. Στην πρωτοβουλία αυτή, συμμετέχουν φέτος οι δήμοι Ανάφης, Άνδρου, Θήρας, Κέας, Κύθνου, Μήλου, Νάξου, Πάρου, Σερίφου, Σικίνου, Σύρου, Τήνου και Φολεγάνδρου, μαζί με τοπικούς συλλόγους και φορείς.
Έτσι, την Κυριακή 23 Ιουνίου στις 19:00 φρυκτωροί θα ανάψουν σε όλα τα νησιά τις φωτιές τους.
ΑΝΑΒΛΗΘΗΚΕ ΛΟΓΩ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ
Πως ξεκίνησαν οι Φρυκτωρίες
Οι Αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποίησαν ένα καλά οργανωμένο επικοινωνιακό δίκτυο ανά τον Ελλαδικό χώρο. Το δίκτυο αυτό, το δίκτυο των Φρυκτωριών, εκμεταλλευόμενο τα νησιά του Αιγαίου και την ορεινή μορφολογία της περιοχής, χρησιμοποιεί την φωτιά και έναν κώδικα αναπαράστασης γραμμάτων για την μετάδοση μηνυμάτων σε πολλά χιλιόμετρα (≈130). Στην ουσία μιλάμε για την προϊστορία του τηλέγραφου. Τα σημεία που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες ήταν κατά κανόνα σε πλεονεκτικές θέσεις, κορυφές βουνών ή ακρωτήρια νησιών, τα οποία πρόσφεραν μεγάλη (μακρινή) οπτική επαφή. Σε πολλές κορυφές υπάρχουν ακόμα και σήμερα ερείπια ή κτίσματα, τα οποία ήταν φρυκτωρίες στην αρχαιότητα. Αξίζει να σημειωθεί πως οι θέσεις και οι προσανατολισμοί των δικτύων των φρυκτωριών τουλάχιστον στον ελλαδικό χώρο συμπίπτουν και µε τις θέσεις που βρίσκονται οι σημερινοί τηλεπικοινωνιακοί αναμεταδότες.
Οι φρυκτωρίες είναι συστηματική μέθοδος μετάδοσης προσυμφωνημένων μηνυμάτων με χρήση φωτιάς. Οι πρώτες φρυκτωρίες ή φρυκτώρια θεωρούνται κατά πολλούς οι Ηράκλειες στήλες (Γιβραλτάρ). Τις φρυκτωρίες χρησιμοποίησε αρχικά ο μυκηναϊκός πολιτισμός.
Οι Φρυκτωρίες στα βάθη της ιστορίας
Στα πανάρχαια κείμενα του Ορφέα περιγράφεται η εκστρατεία των Αργοναυτών και μεταξύ άλλων και η μετάδοση μηνυμάτων μεταξύ των μονάδων του στρατού με φρυκτωρίες. Στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια επίσης, ο Όμηρος αναφέρει διεξοδικά τις φρυκτωρίες ως μέσο επικοινωνίας μεταξύ θεών και ανθρώπων αλλά και μεταξύ νησιών του Αιγαίου. Όταν τελείωσε ο Τρωικός πόλεμος, ο Αγαμέμνονας έστειλε το μήνυμα στο παλάτι του στις Μυκήνες με τη μέθοδο των φρυκτωριών. Ο Αισχύλος στο έργο του «Ορέστεια» αναφέρει μία-μία τις κορυφές που χρησιμοποιήθηκαν για να μεταδώσουν την λήξη του αιματηρού πολέμου. Οι Μακεδόνες εδραίωσαν το αχανές βασίλειο τους κάνοντας χρήση και επεκτείνοντας τα δίκτυα των φρυκτωριών στα βάθη της Ασίας. Η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία θεωρούσε πρωταρχική την εγκαθίδρυση πυκνών φρυκτωριών αλλά κατέρρευσε όταν αυτές καταστράφηκαν. Στο Βυζάντιο (450 μ.Χ.) οι φρυκτωρίες αντικαθίστανται από τις καμινοβίγλες ή καμινοβιγλάτορες (κάμινος-χώρος καύσης και βίγλα-παρατηρητήριο) με τις οποίες αυξήθηκαν η ευκρίνεια και η εμβέλεια του σήματος προσθέτοντας και καθρέφτες. Στην Ιστορία αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι με φωτεινά σήματα η βασίλισσα Θεοδώρα το 532 µ.Χ. ειδοποίησε για να καταστείλουν την στάση του Νίκα.
(Πηγή: https://naxostimes.gr/, https://www.koinignomi.gr/ του Θοδωρή Καρατζούνη, 20/6/2024)
