Η εγκατάσταση των μεταλλευτικών εταιρειών που έλαβε χώρα στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα, συνέβαλε στην μεγαλύτερη οικονομική και πληθυσμιακή ακμή που γνώρισε το νησί. Ενδεικτικό της ανάπτυξης εκείνη την περίοδο είναι ότι ο πληθυσμός της Σερίφου διπλασιάστηκε κατά την περίοδο 1880-1910 φτάνοντας τους 4.100 κατοίκους. Εργάτες από άλλα νησιά αλλά και την ηπειρωτική Ελλάδα συνέρρευσαν στην Σέριφο δημιουργώντας οικισμούς κοντά στα μεταλλεία, κυρίως στο Μέγα Λιβάδι και στον Κουταλά. Με την πτώση της παραγωγής και τη σταδιακή αποχώρηση των μεταλλευτικών εταιρειών, οι οικισμοί εγκαταλείφθηκαν και ερημώθηκαν.

Η πρώτη μικρή κοινότητα δημιουργήθηκε στον Κουταλά, όπου εγκαταστάθηκαν αρχικά τα γραφεία της εταιρίας. Επί διεύθυνσης Γκρώμαν τα γραφεία μεταφέρθηκαν στο Μέγα Λιβάδι, το κύριο λιμάνι φόρτωσης σιδηρομεταλλεύματος της Σερίφου. Εκεί λειτουργούσε και μεταφορικό σύστημα με σιδηροτροχιές και βαγονέτα, μερικά από τα οποία υπάρχουν και σήμερα και συμπληρώνουν την εικόνα μαζί με τη σκάλα φόρτωσης στην μια πλευρά του όρμου.

Την εποχή της μεταλλευτικής ανάπτυξης, από το 1880 έως και το 1960 περίπου, η περιοχή γνώρισε ιδιαίτερη ανάπτυξη. Στο Μέγα Λιβάδι η εταιρία έχτισε ένα διώροφο νεοκλασικό κτίριο με αρχιτεκτονικά στοιχεία της σχολής «Τσίλερ», το λεγόμενο «Διοικητήριο» για να στεγάσει τα γραφεία της. Τα ερείπια του Διοικητηρίου στέκουν ακόμα στην άκρη της παραλίας. Επίσης, εκτός από τις κατοικίες των μεταλλωρύχων υπήρχε σχολείο, αστυνομικός σταθμός, αρτοποιείο, ραφείο, παντοπωλείο και υποδηματοποιείο, αλλά και ένα νοσοκομείο σε μικρή απόσταση, στο Μέγα Χωριό.

Ουσιαστικά, λόγω του ότι η μεταφορά του σιδηρομεταλλεύματος γινόταν με πλοία, οι θέσεις στις οποίες αναπτύχθηκαν οι κύριες και οι συνοδευτικές εγκαταστάσεις των μεταλλείων καθορίστηκαν από τα δυο μεγάλα βαθιά αγκυροβόλια στα νοτιοδυτικά του νησιού, το Μέγα Λιβάδι και τον Κουταλά. Στους γύρω λόφους ανοίχθηκαν οι στοές που ακολουθούσαν τα κοιτάσματα σιδηρομεταλλεύματος, δημιουργώντας εκατοντάδες σημεία εξόρυξης. Το πρόβλημα της μεταφοράς του μεταλλεύματος στα σημεία φόρτωσης λύθηκε με την κατασκευή δικτύου βαγονέτων, που κινούσαν στις τροχιές τους άνθρωποι ή υποζύγια.

Οι δυο πρώτες σκάλες φόρτωσης κατασκευάστηκαν στο Μέγα Λιβάδι και τον Κουταλά. Η επέκταση των μεταλλείων όμως οδήγησε στην κατασκευή άλλων πέντε από το 1910 και μετά. Οι πρώτες σκάλες ήταν ξύλινες. Το 1932 όμως η ξύλινη σκάλα του Μεγάλου Λιβαδιού κατέρρευσε και οι εταιρείες στράφηκαν στις μεταλλικές κατασκευές, που διατηρούνται έως και σήμερα στο Μέγα Λιβάδι και τον Κουταλά – όχι σε καλή κατάσταση. Οι σκάλες στηρίζονταν σε ένα σημείο στην ακτή, όπου έφταναν τα βαγονέτα και ένα μέσα στη θάλασσα, όπου οι σιδηροτροχιές συνέχιζαν από το έδαφος μέχρι την άκρη τους, πάνω από το ατμόπλοιο που περίμενε, προκειμένου η φόρτωση να γίνεται απευθείας στο πλοίο.

Όλη αυτή, η όχι και τόσο παλιά ιστορία ανάπτυξης, μόχθου και σύγκρουσης έχει αφήσει ανεξίτηλα σημάδια πάνω στο νησί. Το τοπίο της ΝΔ Σερίφου είναι κατάστικτο από τα σημάδια της μακράς αυτής διαδρομής, αλλά ο επισκέπτης αντιλαμβάνεται πως η μεταλλευτική ιστορία της Σερίφου αποσυντίθεται αργά αλλά σταθερά… Το πάλαι ποτέ εντυπωσιακό διοικητήριο ερειπώνεται κάθε χρόνο στο Μεγάλο Λιβάδι, δίπλα από το ηρώο των νεκρών εργατών και απέναντι από την προτομή του Κ. Σπέρα, του συνδικαλιστή που πρωτοστάτησε στην Μεγάλη Απεργία. Οι κατοικίες των εργατών στο Μεγάλο ή Μία Χωριό και τα Χάλαρα καταρρέουν, η σκουριά κατατρώει τα βαγονέτα, τα κόσκινα και τις σκάλες φόρτωσης, ενώ τα ανοιχτά ορύγματα χάσκουν μέσα στο Μεσογειακό κυκλαδίτικο τοπίο. Ότι έχει μείνει από τις υποδομές του μεταλλείου, οι πολυδαίδαλες στοές, τα χιλιόμετρα των σιδηροτροχιών, οι σκάλες, τα κτίρια, εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη έως και σήμερα, αλλά δυστυχώς παραπαίουν. Σίγουρα σε λίγα χρόνια δεν θα υπάρχουν και πολλά να δει κανείς…

Οι μεταλλευτικοί χώροι με τις υποδομές και ότι περιλαμβάνουν, είναι σίγουρο πως αποτελούν ελκυστικούς τόπους για τον εναλλακτικό τουρισμό (π.χ. περιπατητικό, πολιτισμικό, γεωλογικό κ.λπ.), αλλά χρειάζεται διαχείριση και επέμβαση, διότι υπάρχει σαφές πρόβλημα ασφάλειας λόγω του ότι είναι σε μεγάλο βαθμό αχαρτογράφητοι, η πρόσβαση δεν είναι απρόσκοπτη, και δεν υπάρχει κατάλληλη σήμανση. Για παράδειγμα. είναι γνωστό σε όλους πως η εμβληματική Σκάλα Φόρτωσης στο Μέγα Λιβάδι βρίσκεται στα πρόθυρα κατάρρευσης και απαιτούνται άμεσα σωστικά μέσα.