«Χρειάζεται επικαιροποίηση μελετών. Να δούμε ποιες είναι οι ανάγκες μας σε άρδευση και ύδρευση και να δούμε τι επιλογές υποδομών θα κάνουμε. Γιατί άλλο πρέπει να κάνουμε στη Θεσσαλία, άλλο στη Λακωνία, άλλο στις Κυκλάδες».
Η παρατεταμένη μείωση των βροχοπτώσεων των τελευταίων δυο ετών, η μείωση στη χιονοκάλυψη, η αύξηση της τουριστικής κίνησης και οι ανάγκες των αγροτών για πότισμα, σε συνδυασμό με την απουσία σχεδιασμού για την αναζήτηση μέτρων για την αποταμίευση νερού τους μήνες των βροχοπτώσεων έχουν οδηγήσει πάρα πολλές περιοχές της χώρας σε οριακή κατάσταση κρούοντας κώδωνα κινδύνου για την έλλειψη νερού.
Λίγες βροχές
Ήδη πολλές τουριστικές περιοχές ξεκίνησαν τη σεζόν με άδειες τις λιμνοδεξαμενές τους εξαιτίας των περιορισμένων βροχοπτώσεων, ενώ οι όποιες γεωτρήσεις «βγάζουν» υφάλμυρο νερό. Όπως εξηγεί στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο Κώστας Λαγουβάρδος μετεωρολόγος, διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, «οι περιοχές που είχαν περιορισμένες βροχοπτώσεις, από τον Οκτώβριο του 2023 έως και τον Μάιο του 2024, είναι οι Κυκλάδες, η ανατολική Πελοπόννησος, η Αττική, καθώς και περιοχές της νότιας και ανατολικής Κρήτης. Η τελευταία καλή χρονιά για το Αιγαίο ήταν το 2019, με πολλές βροχές στα ανατολικά και νότια. Έκτοτε οι βροχοπτώσεις ήταν κάτω από τον μέσο όρο. Παρατηρούμε ότι το 2023 οι βροχοπτώσεις ήταν μειωμένες κατά 30%-40% σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 1991-2020».
«Όταν βρέχει λίγο, αφού κορεστεί το υπέδαφος, αφού πάρουν νερό οι υδροφόροι μας, μετέπειτα θα αρχίσει να τρέχει επιφανειακά το νερό. Όταν έχουμε κατακλυσμιαίες βροχές, αυτό είναι εις βάρος των επιφανειακών νερών γιατί όλο καταλήγει στη θάλασσα και εις βάρος των εδαφών, γιατί υπόκεινται σε διάβρωση, ενώ δεν πηγαίνει τίποτε στα υπόγεια νερά και δεν τροφοδοτούνται οι υδροφόροι. Τα τελευταία χρόνια, και όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά στη Μεσόγειο, έχει αυξηθεί η ραγδαιότητα των βροχοπτώσεων. Και γι’ αυτό έχουμε και πλημμύρες.
Συναγερμός
Ήδη η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας έχει κηρύξει σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης 14 δήμους. Μεταξύ αυτών είναι πέντε δήμοι της Κρήτης, η Σέριφος, η Σίφνος, η Λέρος, ο Πόρος, οι Σπέτσες, ο Δήμος Σάμης στην Κεφαλλονιά. καθώς και περιοχές στην Κόρινθο, την Αλεξανδρούπολη και την Ξάνθη.
Σοβαρά προβλήματα αντιμετωπίζει και η Κέρκυρα, όπου έχουμε συνεχείς διακοπές νερού, στην Κάρπαθο, όπου οι αρχές επέβαλαν περιορισμούς στην πλήρωση των πισινών, ενώ στη Θάσο οι αρχές αναζητούν μονάδα αφαλάτωσης για να κάνουν το θαλασσινό νερό πόσιμο.
Η έλλειψη νερού είναι έντονη και στη Νάξο. Οι δύο ταμιευτήρες του νησιού περιέχουν 220.000 κυβικά μέτρα (7,7 εκατ. κυβικά πόδια) χρήσιμου νερού, το ένα τρίτο της περσινής στάθμης.
Δύσκολες καταστάσεις βιώνουν οι κάτοικοι της Ανατολικής Μακεδονίας εξαιτίας της λειψυδρίας. Σε περιοχές όπως στον Δήμο Κάτω Νευροκοπίου το οξύτατο πρόβλημα της λειψυδρίας αντιμετωπίζεται με διακοπές στην υδροδότηση.
«Οι μεγάλες υδροβόρες πεδινές περιοχές που χρειάζονται νερό πιέζονται. όπως η Θεσσαλία, ο κάμπος της Λακωνίας, ο κάμπος της Μεσσαράς στην Κρήτη, αλλά και ο κάμπος της Άρτας. Η λύση είναι να δημιουργηθεί ένα στρατηγικής σημασίας σχέδιο γιατί ήδη οι ξηρασίες, που διαδέχονται η μία την άλλη τα τελευταία 40 χρόνια, έχουν χτυπήσει το καμπανάκι, σε συνδυασμό με τις ανάγκες που διαρκώς μεγαλώνουν. Με λίγα λόγια, πιέζονται όλες οι παράκτιες ζώνες από πλευράς άρδευσης και όλες οι παράκτιες τουριστικές μας περιοχές», αναφέρει ο κ. Σαμπατακάκης.
Καμία έκπληξη
Ο Χρίστος Καραβίτης, κοσμήτορας της Σχολής Περιβάλλοντος και Γεωργικής Μηχανικής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και καθηγητής Διαχείρισης Υδατικών Πόρων, δεν κρύβει τα λόγια του όταν λέει ότι βρισκόμαστε σε μια δυσμενή υδρολογική συγκυρία, η οποία δεν πρέπει να εκπλήσσει κανέναν. «Η έλλειψη νερού είναι μόνιμο χαρακτηριστικό του μεσογειακού κλίματος, από την Πορτογαλία έως την Κύπρο, αυτή την περίοδο. Και αυτό γιατί δεν βρέχει από τέλη Μαΐου έως τέλη Σεπτεμβρίου. Πρέπει την περίοδο των βροχών, από Οκτώβριο μέχρι Μάιο, να αποταμιεύουμε το νερό», λέει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής.
Αναφερόμενος στις Κυκλάδες και στα νησιά του ΝΑ. Αιγαίου, που αυτή τη στιγμή έχουν να αντιμετωπίσουν και την αύξηση τουριστών, σημειώνει ότι λόγω τού ότι υπάρχουν πολλές υδροβόρες δραστηριότητες, δεν επαρκούν οι υδάτινοι πόροι. «Ένας τουρίστας, που θα έρθει στην Αμοργό ή στη Λέρο, που είναι πανέμορφα νησιά, αλλά λιγότερο προικισμένα σε νερό, τότε θα διαπιστώσουμε ότι μόνο για το λουτρό του θα χρειαστεί 300 λίτρα την ημέρα. Σκεφτείτε λοιπόν τι γίνεται στην Πάρο, για παράδειγμα, όταν ο πληθυσμός αυτές τις ημέρες πενταπλασιάζεται και από 15.000 τον χειμώνα φθάνει στις 75.000. Θα πρέπει να υπολογίσουμε ότι οι τουριστικές ανάγκες μας σε νερό είναι 300 με 450 λίτρα κάθε ημέρα ανά άτομο. Και αν στην Πάρο ή στη Νάξο έχουν γίνει υδατοδεξαμενές, αυτές δεν επαρκούν και θα πρέπει να πορθούν μέτρα».
Η μέθοδος της αφαλάτωσης
Τόσο ο κ. ΚαραΒίτης όσο και ο κ. Σαμπατακάκης, μιλώντας στον «Ε.Τ.» της Κυριακής, είναι κατηγορηματικοί: «Πρέπει να πορθούν άμεσα μέτρα». Όπως λένε οι ειδικοί, εκτός από τα παραδοσιακά, που είναι φράγματα και τεχνητοί ταμιευτήρες, που ανάλογα με την περιοχή μπορούν να εφαρμοστούν, θα πρέπει να εξεταστεί σοβαρά, κυρίως για τα νησιά, η μέθοδος της αφαλάτωσης, χρησιμοποιώντας ανανεώσιμες πηγές ενέργειες για τη λειτουργία τους. Ο κ. Σαμπατακάκης, μάλιστα, εξήγησε ότι πρέπει πρώτα να γίνουν ολοκληρωμένες μελέτες, ανάλογα με την κάθε περιοχή. «Χρειάζεται επικαιροποίηση μελετών. Να δούμε ποιες είναι οι ανάγκες μας σε άρδευση και ύδρευση και να δούμε τι επιλογές υποδομών θα κάνουμε. Γιατί άλλο πρέπει να κάνουμε στη Θεσσαλία, άλλο στη Λακωνία, άλλο στις Κυκλάδες». Σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου, τις προηγούμενες ημέρες, συζητήθηκαν μέτρα που πρέπει να ληφθούν, όπως αντικατάσταση παλιών δικτύων, ώστε να αποφευχθούν όσο γίνεται περισσότερο οι διαρροές του νερού, κατασκευή λιμνοδεξαμενών, μονάδες αφαλάτωσης κ.ά.
(Υ.Γ. H φωτό χθεσινή από το φράγμα στη Σέριφο)
(Πηγή: «Ελεύθερος Τύπος», του Βασίλη Διαμαντή, 4/8/2024)
