Το έθιμο της Κούνιας θα το συναντήσουμε σε πολλά Κυκλαδονήσια. Οι λαογράφοι μας λένε πως έχει τις καταβολές του στην αρχαία Ελλάδα, και προέρχεται απίο την «αιώρα» των κοριτσιών κατά τα αθηναϊκά Ανθεστήρια, εορτής προς τιμήν του Διονύσου. Η αίσθηση ελευθερίας που δίνει η κίνηση της κούνιας προς τον ουρανό, πίστευαν πως έφερνε καλή τύχη. Γι’ αυτό και το ανασήκωμα της κούνιας συμβολίζει την αναγέννηση της φύσης με τον ερχομό της Άνοιξης. Από το αρχαίο έθιμο της αιώρας φτάνουμε στο πασχαλινό έθιμο της Κούνιας που το συναντάμε κυρίως σε νησιωτικές περιοχές του Αιγαίου, αλλά και αλλού σε όλη την Ελλάδα. Στην Σέριφο αναβίωσε μετά από ενέργειες διαφόρων συλλόγων του νησιού και τις πρωτοβουλίες του ερασιτέχνη, λαογράφου, Θεοδώρου Γ. Λιβάνιου. Στη συνέχεια ανέλαβε η εκάστοτε δημοτική αρχή να το συντηρεί, ώστε να μην περάσει στη λήθη της ιστορίας όπως τόσα και τόσα άλλα ελληνικά έθιμα.
Ανατρέχοντας στο αυθεντικό, παλιό έθιμο, από τις μαρτυρίες των παλιών, μαθαίνουμε πως επρόκειτο για μια ξύλινη κατασκευή σε κάποιο δρόμο του χωριού, όπου τοποθετούσαν ένα χοντρό μαδέρι που στηριζόταν στις ταράτσες δύο αντικρυνών σπιτιών. Από το μαδέρι κρεμούσαν με χοντρά σχοινιά το κάθισμα της κούνιας και όλη η κατασκευή στολιζόταν με αγριολούλουδα, δίνοντας το στίγμα της άνοιξης και της αναγέννησης.
Αυτό γινόταν το Μ. Σάββατο, ώστε την Κυριακή του Πάσχα, μετά το Χριστός Ανέστη της Δεύτερης Ανάστασης, η Κούνια να είναι έτοιμη. Το δρώμενο απαιτούσε δύο ρόλους: Τον «κουνιστή» και αυτόν που καθόταν στην Κούνια. Ήταν ένα έθιμο που απευθυνόταν κυρίως σε ανύπαντρους νέους και νέες, ώστε να εκδηλωθούν δημόσια οι συμπάθεις, και να δοθούν ίσως και κάποιες υποσχέσεις…
Υπήρχε σειρά προτεραιότητας και για να κουνηθεί κάποιος, έπρεπε να πληρώσει τον κουνιστή με κάποιο αντίτιμο, συνήθως ένα πασχαλινό κόκκινο, αυγό. Οι μουσικές κομπανίες έπαιζαν τις απαραίτητες κυκλαδίτικες μαντινάδες, τα λεγόμενα «κοτσάκια», όπως το παρακάτω:
«Κούνα με κουνιστή καλά / κι εγώ θα σε πληρώσω,
θα βγάλω από τη τσέπη μου / φλουριά να σε φορτώσω».
Δεν έλειπαν όμως και οι περιπαιχτικές παραλλαγές…
«Κούνα με κουνιστή καλά / κι εγώ θα σε πληρώσω,
θα βγάλω την παντόφλα μου / στη μούρη να σου δώσω».
Με την πάροδο των χρόνων το έθιμο άλλαξε κάπως και μπορούμε πλέον να δούμε τον «κουνιστή» να κουνάει ενήλικες, ή και ζευγάρια, σε ανάλογου μεγέθους κούνια. Το έθιμο της Κούνιας αναβιώνει και στη γειτονική Κύθνο.
https://www.athensmagazine.gr/article/politismos/684881-5o-festibal-h-koynia-ths-lamprhs
Αλλά και στη Μάρπησσα της Νάξου
