Τον τελευταίο καιρό και προεξάρχοντoς του δημάρχου διεξάγεται μια έντονη (σχεδόν υστερική) προσπάθεια, να πειστεί ο Σερφιώτικος λαός (και όχι μόνον) πως, ούτε λίγο ούτε πολύ, το νησί βρίσκεται σε κατάσταση πολιορκίας (κονκισταδόρες είναι η… trendy λέξη…) από σκοτεινά συμφέροντα, τα οποία εποφθαλμιούν και προσπαθούν με δόλιους τρόπους να καταπατήσουν δημόσια και ιδιωτική γη προς ίδιον συμφέρον!
Για λόγους που είναι (σχεδόν) κατανοητοί, σε αυτή του την προσπάθεια ο δήμαρχος και οι συν αυτώ αγωνιστές για την αποτίναξη του ζυγού των… κονκισταδόρες (sic!), βρήκαν πρόθυμο αρωγό μερίδα του τύπου φιλική προς συγκεκριμένο πολιτικό χώρο (Εφημερίδα Συντακτών, ΑΥΓΗ, TVXS κ.λπ.), σε σημείο να αναρωτιέται κανείς μήπως το θέμα είναι τελικά πολιτικά ενορχηστρωμένο, ενάντια στον ιδιοκτήτη της εταιρείας, όπως κάποιοι “αθηναϊκοί” ιστότοποι ανέδειξαν.
Επειδή ψάχνοντας κανείς, βρίσκει, ήρθε στα χέρια μας η θαυμάσια εργασία του Σερφιώτη μηχανικού –και γνωστού για τις έρευνές του– κου Αχιλλέα-Σπυρίδωνα Γαζή, με τον τίτλο «ΟΙ ΑΘΡΟΕΣ ΑΓΟΡΕΣ ΓΗΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ – ΜΙΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΠΤΥΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΑΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΣΕΡΙΦΟΥ».
Σε ένα κείμενο 30 σελίδων ο ερευνητής περιγράφει λεπτομερώς και τεκμηριωμένα την ιστορία των περίπλοκων μεταβιβάσεων των γεωτεμαχίων που κατέληξαν σήμερα ιδιοκτησία της εταιρείας WeRealize η οποία αγόρασε την «ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΣΕΡΙΦΟΥ ΚΑΙ ΣΠΗΛΙΑΖΕΖΑΣ».
Η έρευνα βρίσκεται δημοσιευμένη στον έγκριτο ιστότοπο www. academia.edu, από όπου κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να την «κατεβάσει» δωρεάν.
Φυσικά δεν γίνεται να σας παραθέσουμε 30 σελίδες ιστορικής έρευνας, αλλά θα θέλαμε να σταθούμε και να σχολιάσουμε μερικά σημεία του κειμένου.
Να ξεκινήσουμε αποδομώντας ένα από τα βασικά επιχειρήματα του δημάρχου, το οποίο και επαναλαμβάνει στις απανωτές συνεντεύξεις του στα ανωτέρω έντυπα και ιστότοπους, πως δηλαδή η εταιρεία δεν έχει τίτλους ιδιοκτησίας.
Αναφέρει σαφώς ο κος Γαζής πως «θα ήταν περιττό να τονιστεί ότι τα αρχικά συμβόλαια αγοράς καθώς και αυτά των μεταγενεστέρων διαδοχικών μεταβιβάσεων, με τα οποία όλα τα ακίνητα κατέληξαν στην ιδιοκτησία της «Σπηλιαζέζας», είναι τυπικά συντεταγμένα και νόμιμα μεταγεγραμμένα στο Υποθηκοφυλακείο Σερίφου».
Ένα άλλο ενδιαφέρον σημείο είναι το κάτωθι:
«Ο επίλογος της μεταλλευτικής ιστορίας της Σερίφου γράφτηκε τυπικά το 1979 με την έκπτωση της «Σπηλιαζέζας» από όλα τα δικαιώματα μεταλλειοκτησίας, ενώ οι μεταγενέστερες προσπάθειες αξιοποίησης των αποθεμάτων δεν είχαν κάποιο αποτέλεσμα. Στις τρεις αυτές δεκαετίες δεν υπήρξαν μεταβολές στην περιουσιακή κατάσταση της εταιρίας, αλλά στα τέλη της περιόδου αυτής και ιδίως μετά τη δημοσιοποίηση της έκπτωσης, άρχισε μια σειρά καινοφανών διεκδικήσεων από μία δεκάδα κατοίκων του νησιού για ακίνητα (κυρίως κτίρια) στο Μέγα Λειβάδι, στο Μέγα Χωριό και στον Κουταλά. Ίσως υπήρξε και κάποια σύγχυση, ότι η απώλεια των μεταλλευτικών δικαιωμάτων συνεπαγόταν την απόσβεση της κυριότητας των ακινήτων, παρόλο που δεν συνδέονται με οποιονδήποτε τρόπο. […] Η έκβαση αυτών των δικαστικών υποθέσεων (όσων τελεσιδίκησαν), στις μισές περίπου περιπτώσεις ήταν θετική ως προς την εταιρεία και στις υπόλοιπες για τους αντιδίκους της, παρόλο που οι τελευταίοι δεν παρουσίασαν ποτέ παλαιότερους τίτλους κτήσης. Εξασφάλισαν όμως τις θετικές προς αυτούς αποφάσεις είτε για τυπικούς δικονομικούς λόγους, είτε επικαλούμενοι τα «προσόντα της έκτακτης χρησικτησίας», που είναι νόμιμος τρόπος κτήσης της κυριότητας ενός ακινήτου.»
Εδώ αποδομείται και το έτερον επιχείρημα του δημάρχου πως οι εταιρείες ενοικίαζαν γη για εξόρυξη με τα μεταλλευτικά δικαιώματα που πλήρωναν, αλλά αυτό φυσικά δεν έχει καμία σχέση με τις αγορές που έκαναν βάσει των υπαρχόντων τίτλων ιδιοκτησίας.
Ο κος Γαζής θέτει και άλλον έναν προβληματισμό:
«Αν όλα αυτά τα συμβόλαια έχουν κάτι κοινό, είτε πρόκειται για αγορά ακινήτων ή λωρίδων γης, είναι μόνο το ότι αποτελούν συνηθισμένες συμβάσεις αγοραπωλησίας, χωρίς να διαφέρουν σε κάτι από αυτές μεταξύ ιδιωτών Σεριφίων στην αντίστοιχη χρονική περίοδο. Βέβαια η τυπική φρασεολογία του συμβολαίου ίσως δεν μπορεί να αποδώσει μία ενδεχόμενη πίεση προς τον πωλητή, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις όπου παρέλαβε το τίμημα «προηγουμένως και εκτός του γραφείου», παρόλο που μεταβιβάζει την ιδιοκτησία του «οικειοθελώς και απαραβιάστως», όπως συνήθως αναφέρεται στο κείμενο».
Υποθέτω εδώ αναφέρεται η κα Δουγέκου (Ευαγγελία παρακαλώ και όχι Γκέλη), ταμίας του πολιτιστικού συλλόγου του Μ. Λιβαδιού και συναγωνιστής του δημάρχου στον υπερ πάντων αγώνα κατά των … Κονκισταδόρες, όταν μιλάει για αμφιλεγόμενους τρόπους απόκτησης τίτλων από την οικογένεια Γρώμαν:
«Απειλές και εκβιασμοί στις αρχές του αιώνα (σ.σ. προφανώς η κα Δουγέκου εννοεί τον περασμένο αιώνα) από τους Βαυαρούς διαχειριστές και τους προκατόχους τους. Αν δεν υπογράψετε αυτό το χαρτί δεν θα σας βάλουμε ρεύμα. Κι ήταν υφαρπαγή των τίτλων ιδιοκτησίας. Ή αν δεν υπογράψετε δεν θα εργαστείτε στα μεταλλεία. Τότε η «παραχώρηση» ήταν προϋπόθεση για να πιάσει δουλειά στα μεταλλεία ο εργάτης μαζί με την υπόσχεση για καταβολή μερίσματος το οποίο δεν πήρε κανείς. Κάποιοι το έκαναν κάποιοι όχι»
Αν και οι χαρακτηρισμοί απειλή, εκβιασμός και υφαρπαγή είναι υπερβολές χάριν του «αγωνιστικού πνεύματος» της συνέντευξης, ποια είναι η λύση που προτείνει η κα Δουγέκου; Οι σημερινοί ιδιοκτήτες τι ακριβώς κάνουν λάθος; Αγόρασαν κάποιες ιδιοκτησίες βάσει τίτλων, απολύτως νόμιμα. Θα έπρεπε ίσως να βρουν αν τυχόν κάποιος πιέστηκε από τους Γρώμαν προπολεμικά να πουλήσει; Τι προτείνουν οι πολέμιοι της εταιρείας; Να παραιτηθεί η εταιρεία από τις ιδιοκτησίες που πλήρωσε αδρά και –επαναλαμβάνω– νόμιμα απέκτησε;
Αναφέρει και την άλλη άποψη ο κος Γαζής:
«Στην προσπάθεια διερεύνησης μιας από τις κύριες παραμέτρους του θέματος, του ποιος είχε την πρωτοβουλία για την κάθε μεταβίβαση, ανακύπτει καταρχήν μια στατιστική διαπίστωση: Εκτός από τις τρεις γενιές των Γρώμαν, εμφανίζονται άλλα 10 φυσικά και νομικά πρόσωπα συνδεόμενα με την λειτουργία των μεταλλείων, τα οποία απέκτησαν κατά καιρούς ακίνητα ή τμήματα ακινήτων στη Σέριφο, στα οποία και αναλογεί το 47% του συνόλου των αγορών. Θα ήταν άραγε σωστό να υποθέσει κανείς ότι όλοι αυτοί είχαν την ίδια με τους Γρώμαν – και ιδιαίτερα με τον Γεώργιο – δυνατότητα επιβολής στους κατοίκους, για να τους πάρουν τα κτήματα τους με δέλεαρ την πρόσληψη στα μεταλλεία ή καταβάλλοντας μόνο ένα ελάχιστο τίμημα;»
Αναφέρονται στην έρευνα και περιπτώσεις κερδοσκοπίας εκ μέρους των πωλητών:
«[…] Ίσως ένα παρόμοιο φαινόμενο κερδοσκοπίας υποκρύπτεται στο συμβόλαιο, με το οποίο ο Αιμίλιος Γρώμαν αγόρασε ένα ακίνητο 12 στρεμμάτων στη θέση Μαύρα Βολάδια. Ο πωλητής Αριστείδης Θ. Κόντες, σιδηρουργός στο επάγγελμα, είχε συνενώσει σε αυτό τα 5 ακίνητα που είχε κατά καιρούς αγοράσει, με το τελευταίο μάλιστα την προηγούμενη ημέρα της υπογραφής του. Η τιμή πώλησης των 2000 δραχμών εμπεριέχει ένα κέρδος σε ποσοστό 25% περίπου, αν συγκριθεί με το συνολικό αντίτιμο των αγορών, με την υπόθεση ότι η αξία του χρήματος παρέμενε σταθερή.
Μην σας κουράζουμε κι άλλο…. Απλά να καταλάβουν κάποιοι πως με σπέκουλα και εκμετάλλευση ιστορικών ανακλαστικών δεν πρόκειται να καταφέρουν και πολλά πράγματα, όταν αυτά που υποστηρίζουν απέχουν παρασάγγας από την πραγματικότητα….
Την καλύτερη πρόταση την κάνει ο ίδιος ο κος Γαζής στο τέλος της έρευνας και την παραθέτω χωρίς κανένα σχόλιο:
«Υπάρχει κάποιο μέλλον για αυτή τη μοναδική πολιτιστική κληρονομιά της Σερίφου; Πως θα μπορούσε να αναδειχθεί σε ένα αυτόνομο πόλο έλξης για το νησί, προβάλλοντας μια άλλη περιοχή, πέραν από το κορεσμένο δίδυμο Λειβάδι-Χώρα; Με ουτοπικές απόψεις για κοινωνική συμμετοχή χωρίς κανένα χρηματοδοτικό πόρο – και ερήμην του ιδιοκτήτη των εκτάσεων, όπου βρίσκονται οι περισσότερες εγκαταστάσεις; Ή μήπως με ένα γεωλογικό πάρκο σε συνδυασμό με μια ήπια ανάπτυξη και επιτόπια υποδομή φιλοξενίας για τους επισκέπτες, με τη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων, δημόσιων και ιδιωτικών – και με απόλυτο σεβασμό της περιβαλλοντικής και πολεοδομικής νομοθεσίας;»
Τα συμπεράσματα δικά σας.
ΥΠΟΓΡΑΦΗ: Η ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΤΟΥ ecoserifos
Φωτό:Εργατικές κατοικίες. Κουταλάς Σερίφου, 1961. Φωτό: Αντώνης Ζ. Φραγκίσκος. Αρχείο Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ.
