Διαβάσαμε το Δελτίο Τύπου του Ο ΦΟΔΣΑ Ν. Αιγαίου με τίτλο «Ο ΦΟΔΣΑ Ν. Αιγαίου φέρνει την ανακύκλωση στο σπίτι του δημότη» και αναρωτηθήκαμε τι γίνεται ή τι μπορούμε να κάνουμε με την ανακύκλωση στη Σέριφο.
Με λίγα λόγια, ξεκίνησε στην Ρόδο την πρώτη εβδομάδα του Μαρτίου το πιλοτικό πρόγραμμα μέσω της εφαρμογής Just Go Zero app με την οποία ένας δημότης μπορεί μέσω εφαρμογής στο κινητό του τηλέφωνο να «παραγγέλνει» τη δωρεάν παραλαβή από το σπίτι του διαφόρων τύπων αποβλήτων, όπως ηλεκτρικές συσκευές, οι οποίες στη συνέχεια θα προορίζονται για ανακύκλωση. Όπως ακριβώς, δηλαδή, παραγγέλνει κάποιος delivery για φαγητό.
Στην πρώτη αυτή φάση περιλαμβάνονται είδη ηλεκτρικού εξοπλισμού-λευκές συσκευές, όπως ψυγεία, πλυντήρια, φούρνοι κ.α., υλικά υφασμάτων, δηλαδή ρούχα και παπούτσια, μαγειρικό τηγανέλαιο και μπαταρίες. Οι πιστοποιημένοι μεταφορείς θα συγκεντρώνουν τα απόβλητα σε ειδικό χώρο στο νέο κύτταρο του ΧΥΤΑ Β. Ρόδου, το οποίο κατασκεύασε ο ΦΟΔΣΑ με την στήριξη των τεχνικών υπηρεσιών της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και από εκεί θα μεταφέρονται σε ειδικά εργοστάσια ανακύκλωσης στην Αθήνα.
Δεν λέμε να γίνει το ίδιο στη Σέριφο, τουλάχιστον όχι τώρα, διότι η υποδομή δεν υπάρχει. Ας προχωρήσουμε με την επίλυση των προβλημάτων του ΧΥΤΑ και μετά βλέπουμε. Απλά αναρωτηθήκαμε τι γίνεται με την ανακύκλωση στο νησί μας. Θυμηθήκαμε και πως είχε ξεκινήσει η προσπάθεια ανακύκλωσης το 2022, όταν ο τότε Αντιδήμαρχος Καθαριότητας Ευάγγελος Ρεβίνθης είχε δηλώσει “Δεν είναι μοντάζ αλλά γεγονός. Σε λίγο καιρό ξεκινάμε ΑΝΑΚΎΚΛΩΣΗ στο νησί μας. Ένα όνειρο πραγματοποιείται.”!!!
Τι γίνεται από τότε;
Πάντως, ενημερωτικά, και όσο περίεργο και να φανεί σε πολλούς, η ανακύκλωση δεν είναι και ο βέλτιστος τρόπος διαχείρισης στερεών αποβλήτων.
Η εναλλακτική διαχείριση στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ελλάδα βασίζεται στην ιεραρχία διαχείρισης αποβλήτων όπως αυτή απεικονίζεται στην παρακάτω πυραμίδα. Όσο υψηλότερα βρίσκεται μια επιλογή για τη διαχείριση των αποβλήτων τόσο περισσότερο επιθυμητή είναι. Η πυραμίδα διαχείρισης αποβλήτων αποτυπώνεται στην Θεματική Στρατηγική της Ε.Ε. για την Πρόληψη και την Ανακύκλωση των Αποβλήτων που έχει μεταφερθεί στην εθνική νομοθεσία με τον νόμο 4042/2012.
Η βασική λογική της στρατηγικής είναι ότι τα απόβλητα δεν αποτελούν ένα άχρηστο βάρος αλλά έναν πολύτιμο πόρο που, αν αξιοποιηθεί σωστά, μπορεί να δώσει πολλαπλά οφέλη. Αυτός είναι ο λόγος που η απόρριψή τους σε χώρους υγειονομικής ταφής πρέπει να είναι η τελευταία διαθέσιμη επιλογή. Από την άλλη, κάθε επεξεργασία των αποβλήτων, όσο περιβαλλοντικά φιλική και αν είναι, καταναλώνει ενέργεια και πόρους, καταλήγοντας στο ότι η πρόληψη από την παραγωγή αποβλήτων δίνει τα περισσότερα πλεονεκτήματα.
Το καλύτερο απόβλητο είναι αυτό που δεν παράγεται ποτέ! Η πρόληψη παραγωγής αποβλήτων γίνεται ολοένα και πιο σημαντική στον σχεδιασμό της πολιτικής διαχείρισης αποβλήτων. Ένα βασικό εργαλείο είναι ο οικολογικός σχεδιασμός των προϊόντων ώστε να χρησιμοποιούνται ανακυκλωμένες πρώτες ύλες και η εκπαίδευση των καταναλωτών στην αγορά προϊόντων με λιγότερη συσκευασία. Παραδείγματα πρόληψης είναι η κομποστοποίηση υλικών κουζίνας, η αποφυγή λήψης ανεπιθύμητης αλληλογραφίας κ.α.
Η επανάχρηση περιλαμβάνει την επαναλαμβανόμενη χρήση προϊόντων και συστατικών. Η επανάχρηση επίπλων και ρούχων που διαφορετικά θα απορρίπτονταν έχει οικονομικά και κοινωνικά οφέλη (πέρα από τα περιβαλλοντικά) καθώς δημιουργεί θέσεις εργασίας και προσφέρει αγαθά σε πολίτες που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να τα αγοράσουν. Παραδείγματα επανάχρησης είναι το γέμισμα των μελανοδοχείων εκτυπωτών, η επισκευή ηλεκτρονικού εξοπλισμού, η μεταποίηση παλιών ρούχων, η ανακαίνιση επίπλων κ.α.
Τα περισσότερα από τα απορρίμματα που πετάμε ανακυκλώνονται. Με την ανακύκλωση εξοικονομούνται πολύτιμες πρώτες ύλες που διαφορετικά εισάγονται, συχνά με μεγάλο οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος. Η ανακύκλωση απαιτεί την ευθύνη του παραγωγού για το προϊόν που παράγει αλλά και την υπευθυνότητα του πολίτη για το διαχωρισμό των αποβλήτων και την απόρριψή/παράδοση τους στους αντίστοιχους κάδους/ αποδέκτες ανάλογα με το είδος τους.
Η ανάκτηση αφορά κυρίως την αποτέφρωση των αποβλήτων για την παραγωγή ηλεκτρισμού, ατμού και θέρμανσης για οικιακή χρήση. Η διαδικασία αυτή, αν δεν γίνει σωστά, εγκυμονεί κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον και για αυτό πρέπει να τηρούνται συγκεκριμένες προδιαγραφές ασφαλείας. Η αποτέφρωση αποβλήτων για την ανάκτηση ενέργειας είναι χαμηλά στις προτεραιότητες για τη διαχείριση των αποβλήτων γι’ αυτό τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. προτρέπονται να χρησιμοποιούν πρακτικές πιο ψηλά στην ιεραρχία διαχείρισης αποβλήτων.
Η απόρριψη σε χώρους υγειονομικής ταφής είναι η τελευταία λύση στην ιεραρχία διαχείρισης των αποβλήτων. Από την ταφή τους παράγεται το μεθάνιο, ένα πανίσχυρο αέριο του θερμοκηπίου. Η αποσύνθεση των αποβλήτων απελευθερώνει επικίνδυνες χημικές ουσίες που μπορούν να ρυπάνουν έδαφος και νερό. Υπολογίζεται ότι ένας ΧΥΤΑ μπορεί να ρυπάνει κάθε μέρα, την ποσότητα πόσιμου νερού που καταναλώνει ένα μέσο νοικοκυριό κάθε χρόνο. Με οικονομικούς όρους, η αξία των υλικών που απορρίπτεται στους ΧΥΤΑ της Ευρώπης κάθε χρόνο υπολογίζεται σε πάνω από 5 δις €. (Πηγή: European Comission).
