Τα μνημειώδη έργα του γερμανού εικαστικού, εμπνευσμένα από την επίσκεψή του στη Σέριφο, την περιπλάνησή του σε άλλα νησιά, και το μύθο του Περσέα, εκτίθενται στην γκαλερί Gagosian
Ο Άνσελμ Κίφερ είναι εδώ. Ο Γερμανός καλλιτέχνης της μεγάλης κλίμακας, των έργων με τη σκοτεινή επιφάνεια και το χρυσό φως, της ποιητικής διερεύνησης των μύθων, της πειραματικής αντιμετώπισης των ζωγραφικών μέσων εκτεθειμένων σε ακραίες καιρικές συνθήκες, της επιζωγράφισης φωτογραφιών, της ανάμειξης φθαρτού, οργανικού στοιχείου με ύφασμα ήταν παρών στα εγκαίνια της πρώτης ατομικής έκθεσής του στην Αθήνα στην γκαλερί Gagosian. Μία έκθεση σημαντική καθώς υπογραμμίζει την ανακάλυψη της Ελλάδος από τον Άνσελμ Κίφερ. Ο οποίος πριν από τέσσερα περίπου χρόνια φιλοξενήθηκε στην Ύδρα και συνεχίζοντας τις διακοπές του με ιστιοπλοϊκό σκάφος αφέθηκε να τον οδηγήσουν οι άνεμοι του καλοκαιριού σε ακτές των νησιών του Αιγαίου. Έφτασε στη Σέριφο, πέρασε στη Μήλο έως τη Λέρα. Ο Κίφερ είδε και φωτογράφισε βράχους ερημικούς, παλιά λατομεία και με διάθεση να επιστρέφει σε μια θεματική την οποία δούλευε εδώ και χρόνια ξεκίνησε τη σειρά των νέων έργων «Danae 2023», τα οποία εκτίθενται στο αθηναϊκό παράρτημα της Gagosian. «Επιλέγω υλικά που έχουν κάτι να μου πουν: στάχτη, άμμο, μόλυβδο, χρυσό. Για μένα αυτά είναι επίλεκτα υλικά που μέσα τους φυλάσσουν ένα πνεύμα, το οποίο φανερώνω και κάνω ορατό», σημειώνει ο καλλιτέχνης.
Πρόκειται για δύο πίνακες που ερμηνεύουν τον μύθο της Δανάης, κόρης του βασιλιά του Άργους Ακρισίου, μητέρας του Περσέα, με την οποία ο Δίας συνευρέθηκε μεταμορφωμένος σε χρυσή βροχή, εισχωρώντας στη φυλακή όπου την κρατούσε ο πατέρας της ώστε να μην εκπληρωθεί ένας χρησμός που έλεγε ότι ο Ακρίσιος θα θανατωνόταν από τον εγγονό του. Ο πίνακας στο ισόγειό της γκαλερί απεικονίζει τη φυλακή της Δανάης ως έναν αρχαίο θολωτό τάφο, τον οποίο ο Άνσελμ Κίφερ συνάντησε στο ταξίδι του στην Ελλάδα, περιτριγυρισμένο από την ανεμοδαρμένη βλάστηση που με παχιές πινελιές λαδομπογιάς, ακρυλικού χρώματος και βερνικιού γομαλάκας απεικόνισε ο ζωγράφος. Στο δεύτερο επίπεδο της Gagosian ο πίνακας του Κίφερ ανακαλεί την πράξη της μεταμόρφωσης με μία σειρά από μαύρα ηλιοτρόπια σε ένα χρυσό έδαφος με χρυσούς σπόρους που φαίνεται να πέφτουν στην επιφάνειά του.
Το μνημειώδες έργο του Άνσελμ Κίφερ αντιπροσωπεύει έναν μικρόκοσμο της συλλογικής μνήμης, ενσωματώνοντας οπτικά ένα ευρύ φάσμα πολιτιστικών, λογοτεχνικών και φιλοσοφικών αναφορών – από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη, τον μυστικισμό της Καμπάλα, τη σκανδιναβική μυθολογία και τον κύκλο του «Δαχτυλιδιού» του Βάγκνερ μέχρι την ποίηση της Ίνγκεμποργκ Μπάχμαν και του Πάουλ Τσέλαν.
«Μάταιη ελπίδα»
Γεννημένος κατά τους τελευταίους μήνες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Κίφερ ανέπτυξε στην τέχνη του τον προβληματισμό του για τη μεταπολεμική ταυτότητα και ιστορία της Γερμανίας, αντιμετωπίζοντας την εθνικιστική μυθολογία του Τρίτου Ράιχ. Συνδυάζοντας τέχνη και λογοτεχνία, ζωγραφική και γλυπτική, καταπιάνεται στα έργα του με τα πολύπλοκα γεγονότα της Ιστορίας και τα προγονικά έπη της ζωής, του θανάτου και του Σύμπαντος.
Αυτή την καταβύθιση στο παρελθόν της Ιστορίας βλέπουμε και στο έργο του «Spes vana» («Μάταιη ελπίδα»), τοποθετημένο στον χώρο με τα μεγάλα παράθυρα. Είναι μία φωτογραφία τυπωμένη σε επιχρυσωμένο πάνελ, όπου φαίνεται το γλυπτό ενός βυθισμένου πλοίου του Ναυτικού, που τραβήχτηκε στο στούντιο του Κίφερ στη Γαλλία, παραπέμποντας στο ναυάγιο που ζωγράφισε το 1823 ο Γερμανός ρομαντικός καλλιτέχνης Κάσπαρ Ντάβιντ Φρίντριχ στο αρκτικό τοπίο του «Θάλασσα από πάγο». Το εντυπωσιακό χρυσό έδαφος του έργου αντικατοπτρίζει την πειραματική προσέγγιση του Κίφερ στη φωτογραφία.
Ευδιάθετος ο καλλιτέχνης, φωτογραφίστηκε με όσους από τους παρευρισκόμενους των εγκαινίων θέλησαν να έχουν ένα στιγμιότυπο από την παρουσία του στην Αθήνα. Την επόμενη ημέρα, ο Άνσελμ Κίφερ συνέχισε το ταξίδι του με μία επίσκεψη στο Μουσείο Ελληνικού Πολιτισμού – Μπενάκη. Εκεί τον ξενάγησε ο διευθυντής του μουσείου Γιώργος Μαγγίνης και ο Άνσελμ Κίφερ φάνηκε ιδιαίτερα εντυπωσιασμένος από τα νεκρικά πορτρέτα του Φαγιούμ. Για το υπόλοιπο διάστημα των διακοπών του στην Ελλάδα προβλέπεται να συνεχίσει αυτό που ξεκίνησε πριν από τέσσερα χρόνια: την εξερεύνηση των νησιών του Αιγαίου, με τις εμπνεύσεις να ανοίγουν νέες συναντήσεις του Κίφερ με κάτι από Ελλάδα.
Info
Η εκθεση έργων του Ανσελμ Κίφερ παρουσιάζεται έως τις 24 Αυγούστου στην γκαλερι Gagosian (Αναπήρων Πολέμου 22, Αθήνα)
