ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΥΝΟΔΙΝΟΎ (B Μέρος)
Η κα Αγγελική Συνοδινού, αρχιτέκτονας μηχανικός με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ασχολείται επί σειρά ετών με τα κοινά και μεταξύ άλλων έχει διατελέσει νομάρχης Δωδεκανήσου, νομάρχης Ανατολικής Αττικής και γενική γραμματέας του υπουργείου για την ενέργεια και τον ορυκτό πλούτο. Η κα Συνοδινού υπηρέτησε το νησί της Σερίφου ως εκλεγμένη δήμαρχος για δύο συνεχόμενες τετραετίες, την περίοδο 2003-2010, οπότε και παραιτήθηκε για να πολιτευθεί στην Αττική.
Αυτό είναι το Β Μέρος της συνέντευξης που μας παραχώρησε.
Ας πούμε λοιπόν ότι κατεβαίνατε υποψήφια δήμαρχος στη Σέριφο. Τώρα, το 2023.Ποια θα ήταν τα κύρια θέματα, τα οποία θα βάζατε ως προτεραιότητες. Τι θα λέγατε στον κόσμο;
Θα έκανα ότι είχα κάνει και τότε. Το πρόγραμμά μου το είχα οργανώσει σε τομείς, είχα κάνει ένα χάρτη και έλεγα σε κάθε χωριουδάκι και σε κάθε σημείο τι θα φτιάξω. Και την επόμενη τετραετία σημείωσα τι είχα υποσχεθεί και τι έφτιαξα. Και έτσι μπορούσε να συγκρίνει ο κάτοικος. Τι είχα υποσχεθεί, τι έφτιαξα και τι θα φτιάξω. Τι υπόσχομαι πάλι για την περιοχή.
Θα έκανα πάλι κάτι ανάλογο, η Σέριφος ακόμα έχει πολύ μεγάλη ανάγκη από έργα υποδομής.
Θα έβαζα μπρος και κάποια έργα που δεν θα τα υλοποιούσα εγώ. Άλλα δύο φράγματα, για παράδειγμα, σίγουρα αυτό για το νερό. Σίγουρα δρόμους. Σίγουρα θα τελείωνα το ΣΧΟΑΠ που έχω ξεκινήσει. Με το καλημέρα σας θα παραλάμβανα επίσης όσα έργα είναι σε εκκρεμότητα. Δηλαδή η προτεραιότητά μου θα ήταν να παραλάβω τη Μαρίνα, να παραλάβω τον Βιολογικό. Για να κάνω πράγματα πάνω σε αυτά. Αν δεν το παραλάβεις, δεν έχει και συνέχεια το έργο.
Λέτε δηλαδή πως υπάρχει ανάγκη για περισσότερα έργα στη Σέριφο. Τα πιο μεγάλα, τα πιο σημαντικά ποια θα λέγατε πως είναι;
Το θέμα της οδοποιίας σίγουρα. Αλλά το πλέον σημαντικό για μένα, το νούμερο ένα, είναι να λειτουργήσει σωστά ο Βιολογικό καθαρισμός. Γενικά, η Σέριφος είναι από τα λίγα μέρη της Ελλάδας που είναι πλήρως εναρμονισμένο με τις περιβαλλοντικές οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά τις περιβαλλοντικές υποδομές. Δηλαδή το νησί δεν χρειάζεται άλλο περιβαλλοντικό έργο υποδομής. Αυτά όμως τα περιβαλλοντικά έργα που έχουν υλοποιηθεί, ο βιολογικός, ο ΧΥΤΑ, πρέπει να λειτουργήσουν σωστά.
Θα έβαζα όμως και ψηλά στη λίστα με τις προτεραιότητες την ανάδειξη και προβολή των ιστορικών μεταλλείων του νότιου τμήματος. Ουσιαστικά δεν έχει καμία σημασία αν το κάνω εγώ ή το κάνει κάποιος άλλος, πιστεύω ότι πρέπει να αξιοποιηθούν όλα αυτά, όπως και τα ιαματικά λουτρά. Κάτι πρέπει να γίνει τελικά, να μην μαραζώνει η περιοχή, γιατί διότι βρίσκεται και στο κέντρο της τουριστικής Σερίφου.
Θα ήθελα να αναπτυχθεί το νότιο κομμάτι γιατί μπορεί να δημιουργηθούν τουλάχιστον 2.500 θέσεις άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας
Θα μπορούσε να γίνει και ένα μουσείο ή κάτι τέτοιο, ένα ολόκληρο μεταλλευτικό πάρκο, όπου θα μπορεί ο επισκέπτης και να περιηγείται τον χώρο και να μαθαίνει την ιστορία. Θεωρώ πως όλη αυτή η ιστορία της εξέγερσης των μεταλλωρύχων εκείνης της εποχής, τιμά το Σερφιώτη, δεν συμφωνείτε;.
Συμφωνώ απόλυτα. Είναι μεγάλη τιμή για το Σερφιώτη τα ιστορικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν στον τόπο. Και πρέπει και ο Σερφιώτης να το καταλάβει αυτό. Πρέπει, λοιπόν, η περιοχή να αναπτυχθεί. Δεν μπορεί να μείνει κι άλλο έτσι, εγκαταλειμμένη. Οι στοές για παράδειγμα, είναι σημαντικό κεφάλαιο και πρέπει να αξιοποιηθούν. Δηλαδή, να μπορεί να μπει κάποιος μέσα σε μια επισκέψιμη στοά, να επισκεφτεί τη σπηλιά του Κύκλωπα, που συνδέεται και με τη μυθολογία, να αξιοποιηθούν και τα ιαματικά λουτρά… Να οργανωθεί μια αξιόλογη περιπατητική διαδρομή. Μια πιο τολμηρή πρόταση είναι να μπει τρενάκι.
Κατανοητό. Το να λειτουργούν ένα-δύο βαγόνια και να πηγαίνουν τους επισκέπτες μέσα στη στοά, ακούγεται σαν μια πολύ ωραία ατραξιόν….
Είχαμε σκεφτεί επίσης, το πρόγραμμα αποκατάστασης του παλαιού Διοικητηρίου να συμπεριλάβει και εμπειρίες εικονικής πραγματικότητας. Virtual reality… Να κάθεται ο επισκέπτης δηλαδή, και να βιώνει μια διαισθητική εμπειρία, να αισθάνεται π.χ. ότι περιηγείται σε ένα μεταλλείο. Μπορεί να γίνει αυτό, είναι πλέον εφικτό. Για να υπάρχει ένα επιπλέον ενδιαφέρον. Να σας πω πως προσωπικά πιστεύω πολύ στη συνεργασία του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα – πάντα με ψυχραιμία. Δηλαδή, πρέπει να υπάρχει ψυχραιμία και να συνεργαστούν οι ιδιώτες επενδυτές με τους κατοίκους και με τη δημοτική αρχή, προς όφελος πάντα του νησιού, των θέσεων εργασίας και της μελλοντικής ανάπτυξης. Δηλαδή, αυτό είναι που μας ενδιαφέρει στο τέλος. Δεν μιλάμε για γρήγορο πλουτισμό με κινήσεις του στιλ γεμίζω το σύμπαν με ξαπλώστρες και beach bar… Μιλάμε πάντα για βιώσιμη ανάπτυξη.
Αλλά θα πρέπει να συμπορευτούμε… Όλοι μαζί. Γιατί ούτε ο Δήμος μπορεί εκ των πραγμάτων να δημιουργήσει ιδιαίτερα πολλές θέσεις εργασίας, όπως μπορεί για παράδειγμα ένας ιδιώτης.
Θεωρώ πως η ανάπτυξη του νότιου τμήματος θα δημιουργήσει πάρα πολλές θέσεις εργασίας. Όπως είχα υπολογίσει και με τη Μαρίνα και δεν είχα πέσει έξω, είχα πει 150-200 θέσεις, τόσες έχουν δημιουργηθεί. Γιατί τα κτίρια που γίνανε δεν υπήρχαν όλα. Θυμάστε, ήταν σαν νεκροταφείο η περιοχή εκεί. Ακόμα και ο σερβιτόρος που απασχολείται, το πλυντήριο που έγινε… είναι θέσεις εργασίας. Αλλά νομίζω ότι στο νότιο κομμάτι μπορεί να δημιουργηθούν τουλάχιστον 2.500 θέσεις εργασίας. Τόσες υπολογίζω…
Αυτό που λέτε είναι πολύ σημαντικό.. Όταν μιλάμε για τόσες θέσεις εργασίας, μιλάμε ότι διπλασιάζεται ο αριθμός των κατοίκων του νησιού.
Σαφώς. Διότι ποιος ήταν ο στόχος μας; Και το ΣΧΟΑΠ που είχαμε καταθέσει κάνει, είχε στόχο τους 5.500 κατοίκους. Και εκεί αρχίζει να γίνεται βιώσιμος ο αναπτυξιακός σχεδιασμός. Είμαι περιφερειολόγος και σας διαβεβαιώνω πως μόνο πάνω από τους 3.500 κατοίκους αρχίζουμε και μιλάμε σοβαρά για βιώσιμη ανάπτυξη. Έτσι θα ήθελα να αναπτυχθεί το νότιο κομμάτι, και όταν μιλάμε για τόσες θέσεις υπολογίζουμε και τους έμμεσα απασχολούμενους. Και τον φορτηγατζή που κουβαλάει τις πέτρες, και τον φυτοτεχνικό, και τον ηλεκτρολόγο… Πολλές από αυτές θα είναι μόνιμες διότι όλο αυτό το έργο θα χρήζει συντήρησης, αλλά θα δημιουργηθούν κι άλλες.
Μετά είναι και οι τοπικές επιχειρήσεις, οι προμηθευτές που θα αυξήσουν τον κύκλο εργασιών τους. Βάζω και αυτές τις θέσεις εργασίας. Θέλω να πω ότι στο σύνολο του το έργο θα δημιουργήσει το λιγότερο 2.500 θέσεις εργασίας. Αποκλείεται λιγότερες, διότι είναι πολλές οι έμμεσες. Είναι ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο για την οικονομία του νησιού.
Σαν περιφερειολόγος και σας διαβεβαιώνω πως πάνω από τους 3.500 κατοίκους αρχίζουμε και μιλάμε σοβαρά για βιώσιμη ανάπτυξη
Ας υποθέσουμε τώρα πως έχετε απέναντι σας, τον επόμενο δήμαρχο. Θα είναι αυτός ο οποίος θα κληθεί να υλοποιήσει τέτοια έργα και να επωμιστεί την αναπτυξιακή πορεία του νησιού. Τι θα τον συμβουλεύατε, με όλη αυτή τη γνώση που έχετε αποκτήσει για το νησί, για το χώρο και για την τοπική αυτοδιοίκηση;
Με βάση και τη συνολική μου εμπειρία, γιατί είχα υπηρετήσει κι εδώ και στην Κηφισιά, στην Εκάλη, και τέλος πάντων έχω θητεύει και νομάρχης δύο φορές… Με βάση λοιπόν τη συνολική μου εμπειρία, έχω επίγνωση των δυσκολιών που θα κληθεί να αντιμετωπίσει. Πότε δεν θα του έδινα ένα κατεβατό με οδηγίες και συμβουλές, όπως μου είχε στείλει μια κυρία, λέγοντάς μου «εγώ θα σου πω τι θα κάνεις για να πετύχεις….»! Μου έγραφε, θα κάνεις το βόρειο, το νότιο, εκείνο, το άλλο…. Κοιτάξτε, πολύ ωραίες οι προτάσεις, αλλά πώς υλοποιούνται όλα αυτά; Αυτό είναι το ζητούμενο. Πώς θα υλοποιηθούν τα έργα.
Εγώ θα τον συμβούλευα να εκπονήσει αρκετές μελέτες, ώστε ή να τις βρει ο ίδιος την επόμενη τετραετία ή ο επόμενος αν δεν επανεκλεγεί, διότι οι μελέτες είναι αυτές που πατάς πάνω τους και κάνεις δουλειά. Όπως έκανα εγώ, ας πούμε, μια μελέτη για την μαρίνα, την ολοκλήρωσα, αλλά αργούν αυτά, την βρήκε ο επόμενος δήμαρχος στο στάδιο της δημοπράτησης. Να κάνει λοιπόν αρκετές μελέτες, προφανώς να προχωράει όσο μπορεί τα έργα που είναι απαραίτητα, και γενικότερα να σχεδιάσει ένα πλούσιο τεχνικό πρόγραμμα και να βλέπει πιο μακριά, στο μέλλον. Να εξετάσει και ποιες θα είναι οι σχέσεις μας με τους ιδιώτες στην περιοχή, να έχουμε μια ειλικρινή συνεργασία, στα πλαίσια της οποίας ούτε ο Δήμος να ξεπερνάει τα όρια, δηλαδή και από τις δύο πλευρές να βρεθεί ένας τρόπος συνύπαρξης.
Και φυσικά να δώσει ιδιαίτερη προσοχή σε θέματα χωροταξίας. Γιατί πολλές φορές καθόμαστε και ροκανίζουμε το κλαδί που καθόμαστε… Έτσι, δεν πρέπει να προβαίνουμε σε κινήσεις ευκαιριακές.
Το κομμάτι του μακρόπνοου σχεδιασμού απαιτεί και γνώση κι άλλων πραγμάτων. Δηλαδή, για να μπορέσεις να σχεδιάσεις τι μπορεί να γίνει για το νησί, δεν αρκεί μόνο η γνώση των προβλημάτων. Υπάρχει και ένας άλλος κόσμος έξω από τον μικρόκοσμο της Σερίφου, το τι συμβαίνει δηλαδή σε άλλα μέρη, σε άλλους δήμους. όπου, ξαφνικά βλέπεις ότι αλλάζει το σκηνικό. Η ευρύτερη εμπειρία και γνώση είναι απαραίτητη. Συμφωνείτε;
Συμφωνώ απόλυτα. Τίποτα δεν προκόβει όταν οι κοινωνίες είναι κλεισμένες στον εαυτό τους. Αυτό θα πρέπει να το προσέξουμε πολύ στη Σέριφο. Δεν είναι ο μικρόκοσμός μας το παν. Υπάρχει σήμερα μια διεθνής συγκυρία. Τα πράγματα κυλάνε διαφορετικά. Πρέπει δηλαδή να συμβαδίσουμε με τον έξω κόσμο. Δεν πρέπει να είμαστε κλεισμένοι στον εαυτό μας, στην εσωστρέφειά μας. Πρέπει να βλέπουμε και τι κάνουν οι άλλοι και πώς κινούνται οι άλλοι.
Και φυσικά να είμαστε ευέλικτοι, να μπορούμε να κάνουμε διάλογο με κάθε τι το καινούργιο πριν το απορρίψουμε. Η αλήθεια είναι πως οι Σερφιώτες είμαστε λίγο κλεισμένοι στον εαυτό μας. Εγώ είχα ανοίξει πολύ το παιχνίδι. Και με τα άλλα νησιά και με το εξωτερικό. Είχαμε επαφές και με το ΣΚΟΛ, ένα διεθνή τουριστικό οργανισμό. Είχαμε ανοιχτεί -ίσως και υπερβολικά. Αλλά μάθαμε πολλά πράγματα.
Μετά ανοιχτήκαμε στον τομέα της τέχνης και είχαμε επαφή με μεγάλους καλλιτέχνες. Έχω φέρει τον Παρμαρκέλη, τον Δημήτρη τον Μυταρά. Φέραμε την Καμεράτα….
Νομίζω πως υπάρχουν και σημαντικοί άνθρωποι που ήδη επισκέπτονται το νησί. Αυτούς δεν μπορούμε να τους συστρατεύσουμε;
Βεβαίως, και αυτούς… Υπάρχουν πολλοί επώνυμοι οι οποίοι θα μπορούσαν να πουν κάτι, να ζητήσουν πράγματα για τη Σέριφο. Γενικά, ο κλειστός άνθρωπος, αυτός που δεν μιλάει με τους άλλους, κάτι χάνει τελικά, αυτό είναι σίγουρο. Δηλαδή κλειστή κοινωνία ίσον τίποτα… Δεν είμαστε μόνοι μας και δεν θέλουμε να μας χαρακτηρίζουν γκέτο.
Από την άλλη θα πρέπει να μιλάμε και μεταξύ μας. Να κάνουμε όπως παλιότερα “λαϊκές” συνελεύσεις. Το να γίνει μια λαϊκή συνέλευση με τους κατοίκους για την πορεία των προβλημάτων είναι πολύ σημαντικό. Απλά υπάρχει από την πλευρά πολλών δημάρχων, ένας φόβος να επικοινωνήσουν με τον δημότη. Η λαϊκή συνέλευση είναι απαραίτητη. Γιατί εκεί πιάνεις το κλίμα. Και συνήθως τις λαϊκές συνελεύσεις τις αποφεύγουν οι δήμαρχοι που δεν κάνουν τίποτα.
Επί της θητείας μου έκανα λαϊκές συνελεύσεις και στην Αθήνα και στη Σέριφο. Δηλαδή στη Σέριφο μπορεί να έκανα δύο-τρεις το χρόνο και στην Αθήνα στους ετεροδημότες, πάλι κάνα-δύο φορές το χρόνο. Και το κάναμε με συνέπεια.
Για εμένα δεν έχει νόημα να κάνεις προεκλογική ομιλία τώρα, αν δεν έχεις κάνει λαϊκή συνέλευση πριν. Τι να την κάνεις την προεκλογική. Να υποσχεθείς, θα σας κάνω, θα σας δείξω, θα σας φέρω και ποτάμια… Εκεί θέλω να καταλήξω!
Πρέπει να υπάρχει ψυχραιμία και να συνεργαστούν οι ιδιώτες επενδυτές με τους κατοίκους και με τη δημοτική αρχή, προς όφελος πάντα του νησιού, των θέσεων εργασίας και της μελλοντικής ανάπτυξης
Όταν σας πήρα τηλέφωνο για να κανονίσουμε τη συνέντευξη, μου είπατε ότι η Σέριφος, έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και πολύ μέλλον. Θα μπορούσαμε κλείνοντας να το συνοψίσουμε;.
Λοιπόν, ανακεφαλαιώνοντας, θα αναφέρω το φυσικό περιβάλλον συμπεριλαμβανομένης της παράλιας ζώνης (το οποίο έχει άμεση σχέση και με το τουριστικό προϊόν του νησιού), η σημαντική ιστορία του νησιού (και αυτή που σχετίζεται με την μεταλλευτική περίοδο), η πολιτισμική κληρονομιά και η λαϊκή παράδοση. Η Σέριφος είναι ένα μεγάλο νησί, κοντά στα 95 τετραγωνικά χιλιόμετρα, όταν η Σύρος είναι 84, διαθέτει δηλαδή τον χώρο και τα περιθώρια να υλοποιήσει σημαντικά έργα, δραστηριότητες και επενδύσεις. Και δεν είναι απαραίτητο η ανάπτυξη αυτή να περιοριστεί στον τουριστικό τομέα… Υπάρχει και ο πρωτογενής τομέας και η μεταποίηση…
Άφησα τελευταίο να αναφέρω, τους ανθρώπους της. Τους κατοίκους της, οι οποίοι έχουν ένα δυναμισμό και μια διάθεση να κάνουν καινούργια πράγματα. Και έχω καταλήξει πως πρέπει πάση θυσία να βγάλω τον καλό εαυτό του άλλου, το ανθρώπινο κομμάτι του. Διότι όταν βγάλεις την καλή πλευρά του άλλου, μπορεί να σε βοηθήσει πάρα πολύ και να πετύχεις τους στόχους σου. Να αγγίξουμε λοιπόν την καρδιά του απλού ανθρώπου. Και να κάνουμε μαζί πράγματα για τον τόπο. Να σας πω πως και ο Ανδρέας ο Παπανδρέου και ο Καραμαλής, που έχω ζήσει δίπλα τους, αυτό που είχαν πετύχει ήταν να περνούν στην καρδιά του απλού ανθρώπου.
Και ο Καραμανλής ακόμα με αυτό το στυλ το αυταρχικό που είχε, όταν ήθελε, περνούσε στην καρδιά του απλού ανθρώπου. Είναι πολύ βασικό. Πρέπει να είσαι και προσηνής, αλλιώς πολιτικά δεν μπορείς να λειτουργήσεις.
Ας κλείσουμε με μια τελευταία σας κουβέντα…
Να σας πω. Είχαμε φτιάξει ένα πολύ ωραίο σύνθημα για τη Σέριφο, το οποίο μου αρέσει πολύ- τώρα το άλλαξαν- και λέγαμε «Σέριφος η ερωτική». Αυτό ήταν το σύνθημά μας. Και «πέρασε» πάρα πολύ στον κόσμο. Με ρωτάνε όλοι για αυτό το σύνθημα, ακόμα. Γιατί αγγίζει όλους. Νέους, γέρους παιδιά, σεξουαλικές προτιμήσεις, οτιδήποτε. Τώρα το έκαναν «Σέριφος η ψηφιακή». Καλό είναι, αλλά λίγο κρύο κατά τη γνώμη μου…
Πιστεύω ότι με την ατμόσφαιρα της Σερίφου επικοινώνησα και επικοινωνώ με πολύ αγάπη. Και στο νησί όταν πηγαίνω, νομίζω ότι δημιουργώ θετική ατμόσφαιρα. Είναι πολύ σημαντικό αυτό, να νιώθεις ωραία με τον τόπο και τους ανθρώπους. Υπάρχει μια διάχυτη μαγική ατμόσφαιρα στο νησί που κάνει τον επισκέπτη να νιώθει πάρα πολύ ωραία. Ελπίζω να το νιώθουν και οι Σερφιώτες. Και ελπίζω η όποια μελλοντική ανάπτυξη, την οποία χρειάζεται η Σέριφος, να αφήσει αναλλοίωτη αυτή την υπέροχη, μαγική ατμόσφαιρα.
