Kαλό θα είναι να μην ξανακούσουμε το αμίμητο «όποιος θέλει διακοπές πολυτελείας να πάει στη Μύκονο», γιατί μας σηκώνεται η τρίχα! Αν δεν θέλουμε τουρισμό πολυτελείας, και αν δεν θέλουμε ούτε μαζικό τουρισμό , τότε τι στο καλό θέλουμε; Α, ναι μια ανέγγιχτη και παρθένα Σέριφο… Ωραία…
Θα πρέπει όμως να κατανοήσουμε το θέμα του τουρισμού ΟΛΟΙ μας…
Κατ’ αρχάς ο «υπερτουρισμός», για τον οποίο γίνεται πολύς λόγος τελευταία, μπορεί να καταπολεμηθεί (εκτός τις ειδικές μορφές εναλλακτικού τουρισμού), και με τον τουρισμό υψηλών προδιαγραφών, τον οποίο μάλιστα πολλά νησιά επιθυμούν διακαώς… Τι σημαίνει αυτό; Τα ίδια ή και περισσότερα έσοδα με πολύ λιγότερους επισκέπτες και μάλιστα όχι όλους την θερινή περίοδο, αφού συνήθως οι άνθρωποι με υψηλό εισοδηματικό προφίλ δεν δεσμεύονται από «περιόδους διακοπών» για να ταξιδέψουν. Φυσικά αυτό χρειάζεται τις κατάλληλες υποδομές…
Όπως διευκρινίζει ο ΣΕΤΕ σε μελέτη στην ιστοσελίδα του, δεν υπάρχει ένας κοινά αποδεκτός ορισμός του τουρισμού πολυτελείας, δεδομένου ότι ερμηνεύεται διαφορετικά, ανάλογα με τις αντιλήψεις του κάθε ταξιδιώτη. Τα ίδια τα προϊόντα πολυτελείας αλλάζουν και γίνονται ολοένα και πιο προσιτά σε όλο και μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Υπάρχουν, όμως, κάποια βασικά στοιχεία, που είναι απαραίτητα συστατικά της πολυτέλειας: άριστη εξυπηρέτηση, υψηλή ποιότητα και αποκλειστικότητα. Για τις ανάγκες της συγκεκριμένης μελέτης υιοθετείται ο εξής ορισμός για τον τουρισμό πολυτελείας:
Ο Τουρισμός Πολυτελείας περιλαμβάνει τα ταξίδια, που πραγματοποιούνται με σκοπό την απόκτηση αυθεντικών εμπειριών, οι οποίες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε εξατομικευμένες, αποκλειστικές και μοναδικές υπηρεσίες με σχετικά υψηλό κόστος σε σύγκριση με άλλα είδη τουρισμού.
Είναι προφανές ότι ο χαρακτηρισμός «τουρισμός πολυτελείας» μπορεί να έχει αποκλειστικά υποκειμενικά κριτήρια. Παράδειγμα, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού, απαραίτητη προϋπόθεση ώστε μια παραλία να θεωρείται πολυτελείας είναι η αναλογία 36m2 ανά λουόμενο. Πάνω σε αυτό, θα μπορούσε να παρατηρήσει κάποιος ότι εάν δεν υπάρχει εξυπηρέτηση με την έννοια σερβίρισμα ποτών, παροχή πετσετών κ.ά., η παραλία δεν μπορεί να θεωρηθεί πολυτελείας. Επειδή, όμως, από επιχειρηματικής -και όχι μόνο- πλευράς η αναφορά στον τουρισμό πολυτελείας δεν γίνεται ως προς τη ρομαντική του διάσταση αλλά ως προς το οικονομικό αποτέλεσμα θεωρείται ως τουρισμός πολυτελείας αυτός ο οποίος παρουσιάζει υψηλή προστιθέμενη αξία στο πρωτογενές/βασικό προϊόν.
Ας πάρουμε το κλασικό παράδειγμα του Costa Navarino και τις αλλαγές που έφερε στην περιοχή. Αντλούμε στοιχεία από διπλωματική εργασία της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών, Πρόγραμμα Σπουδών Διοίκηση Τουριστικών Επιχειρήσεων, του Ε.Α.Π. Η ιδιωτική πρωτοβουλία και χρηματοδότηση του επενδυτικού φορέα της Costa Navarino σε έργα, βελτίωσαν το οδικό δίκτυο και βοήθησαν την προσβασιμότητα όχι μόνο στην Π.Ο.Τ.Α. Πύλου, αλλά στην ευρύτερη περιοχή της Μεσσηνίας. Τον Ιούλιο του 2016 σε δημοσιογραφική έρευνα του Κουσούνη, αναφέρεται πως τα δευτερογενή οφέλη στην τοπική οικονομία μπορούν να πολλαπλασιαστούν από την αύξηση των επισκεπτών στο νομό και την τουριστική κίνηση στο Costa Navarino. Τα άμεσα έσοδα για το 2016 αναμένονταν στα 17,5 εκατομμύρια ευρώ από την αύξηση των επισκεπτών στην Μεσσηνία, ενώ η δευτερογενής επίδραση των εσόδων στην τοπική οικονομία ανέρχεται στα 8,8 εκατομμύρια ευρώ. Για κάθε 1 ευρώ που δαπανάται εντός του Costa Navarino έχει υπολογιστεί ότι 1,65 ευρώ δαπανώνται εκτός. Η παραπάνω εικόνα δείχνει μια θετική επίδραση της επένδυσης στην τοπική οικονομία και δημιουργούνται προσδοκίες σε τοπικό επίπεδο για την συνολική προώθηση του τοπικού τουριστικού προϊόντος.
Φυσικά, δεν υπονοούμε να στήσουμε ένα… Costa Navarino στον Αβεσσαλό (!!!), αλλά οι ήπιες υψηλών προδιαγραφών ξενοδοχειακές υποδομές στο Βαθύ της Σίφνου είναι ένα καλό παράδειγμα. Πάντως, σε κάθε περίπτωση με “Rooms to Let” δωμάτια των 30-40 ευρώ τουρισμός πολυτελείας δεν υπάρχει… Για να έρθει όμως αυτός ο τουρισμός υψηλών προδιαγραφών πρέπει να έρθουν επενδύσεις και οι … «καταραμένοι» ιδιώτες επενδυτές, στους οποίους εμείς ως γνωστόν έχουμε αλλεργία… Οπότε μην κλαιγόμαστε που πλακώνει όλος ο κόσμος τον Ιούλιο-Αύγουστο και αρχίζουμε συζητήσεις για φέρουσα ικανότητα…
Και μια που μιλάμε για φέρουσα ικανότητα, πολύ θα θέλαμε να μάθουμε πως προκύπτουν αυτοί οι X χιλιάδες επισκέπτες που ανέφερε σε συνέντευξη του ο δήμαρχος. Έχει γίνει μελέτη Τουριστικής Φέρουσας Ικανότητας; Υπάρχουν οι δείκτες Τουριστικής Λειτουργίας (Δ.Τ.Λ.), Τουριστικής Πυκνότητας (Δ.Τ.Π.), Τουριστικής Έντασης (Δ.Τ.Ε.), Οικονομικά ενεργού πληθυσμού/ Κλίνες (ΕΡ/Κ), Ανεκτού Τουριστικού Πληθυσμού (Δ.Α.Τ.Π.), κ.λπ; Και σε αυτή τη μελέτη που περιμένουμε από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και την ομάδα του καθηγητή Σπιλάνη, θα έχουμε κάποιες σχετικές αναφορές;
Μην κουραζόμαστε άλλο… Τα πράγματα είναι απλά. Το νησί δυσφορεί με τον όγκο των επισκεπτών που συρρέουν σε ένα 15νθήμερο θερινής περιόδου, αυτό είναι γεγονός. Επειδή λοιπόν το να περιορίσουμε τους επισκέπτες ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΛΥΣΗ, υπάρχουν διάφορες προτάσεις στο τραπέζι:
- Να αναπτύξουμε εναλλακτικό τουρισμό, ο οποίος μπορεί να λειτουργεί και εκτός καλοκαιρινής περιόδου
- Να επικεντρωθούμε σε τουριστικές επενδύσεις υψηλών προδιαγραφών οι οποίες θα προσελκύσουν και τους ανάλογους επισκέπτες
- Να στοχεύσουμε στη βελτίωση των υποδομών εξυπηρέτησης (νερό, απορρίμματα, συγκοινωνία) και να σταματήσουμε να μεμψιμοιρούμε… Με τη γκρίνια δεν διορθώθηκε ποτέ τίποτα…
Α, και να αρχίσει να παράγει έργο η ανύπαρκτη μέχρι στιγμής Τουριστική Επιτροπή του Δήμου…
Επειδή αναφέρετε το όνομα μου και τη δουλειά που κάνουμε για τη Σέριφο θα ήθελα να κάνω μερικά σχόλια. Τα υπόλοιπα οι κάτοικοι και οι επιχειρηματίες του νησιού μπορούμε να τα συζητήσουμε το επόμενο Σάββατο. Θα ήταν καλό, οι ενδιαφερόμενοι να διαβάσουν τη πρώτη έκθεση που έχει κατατεθεί από πέρσι τον Μάϊο και έχει παρουσιαστεί 2 φόρές στο Δημοτικό Συμβούλιο και σε ανοιχτή εκδήλωση (https://tourismobservatory-n.ba.aegean.gr/index.php/erevnes/serifos-2/) .
Τα σχόλια αφορούν την “εμμονή” του άρθρου στη πολυτέλεια, όταν όλοι πλέον γνωρίζουμε ότι η έμφαση δίνεται στην “βιωσιμότητα” με τέτοιο τρόπο που έχει γραφτεί ότι “η σημερινή πολυτέλεια είναι η βιωσιμότητα”.
Δεν μπορούμε να αγνοούμε τι λέει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού, ούτε τα Ηνωμένα Εθνη για την ανάγκη στροφής και του τουρισμού ώστε να συμβάλει στη βιώσιμη προοπτική του πλανήτη που κινδυνεύει κάθε μέρα και περισσότερο όπως διαπιστώνουμε με τα μάτια μας και όχι απλά με τα λόγια των επιστημόνων.
Με βάση αυτά, όταν ο τουρισμός πολυτέλειας αυξάνει κατακόρυφα τη κατανάλωση του νερού, τη κατανάλωση ενέργειας, τηχρήση υλικών και τη παραγωγή απορριμάτων, την υποβάθμιση της βιοποικιλότητας και του τοπίου που είναι παγκόσμιο στόχοι και δεν δημιουργεί θέσεις εργασίας για εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό που θα αναδεικνύουν το πολιτστικό, το περιβαλλοντικό, το παραγωγικό κεφάλαιο και τους ανθρώπους του κάθε τόπου, τγια ποια ακριβώς εμπειρία μιλάμε; Την εμπειρία του να πείνεις σαμπάνια στη πισίνα σου πάνω από το Γάνεμα;
Πολύ ευχαρίστως να τα συζητήσουμε όλα αυτά δημόσια
Γιάννης Σπιλάνης
ΥΓ. Με βάση όσα στοιχεία έχουμε βρεί έχουμε ήδη υπολογίσει τους δείκτες στους οποίους αναφέρεστε. Ομως, επιτρέψτε μου να πω ως εμπειρογνώμονας του Παγκόσμιου Οργανισμού τουρισμού και του ΟΟΣΑ για τον βιώσιμο τουρισμό, ότι αυτοί οι δείκτες που αναπτύχθηκαν τη δεκαετία του 80 και του 90, έχουν συμπληρωθεί και από πολλούς άλλους δείκτες. Στη διάθεση του όποιου ενδιαφερόμενου